Tác phẩm Đàn ghi-ta của lor-ca của nhà thơ Thanh Thảo là một trong những bài thơ tiêu biểu cho phong cách sáng tác đặc sắc của ông. Bài thơ thể hiện nỗi đau sâu sắc trước cái chết bi thảm của nghệ sĩ Lorca – một thiên tài nghệ thuật khao khát tự do và cách tân.
Nội dung Đàn ghi-ta của lor-ca
“khi tôi chết hãy chôn tôi với cây đàn”
(F.G. Lorca)
những tiếng đàn bọt nước
Tây Ban Nha áo choàng đỏ gắt
li-la li-la li-la
đi lang thang về miền đơn độc
với vầng trăng chếnh choáng
trên yên ngựa mỏi mòn
Tây Ban Nha
hát nghêu ngao
bỗng kinh hoàng
áo choàng bê bết đỏ
Lorca bị điệu về bãi bắn
chàng đi như người mộng du
tiếng ghi-ta nâu
bầu trời cô gái ấy
tiếng ghi-ta lá xanh biết mấy
tiếng ghi-ta tròn bọt nước vỡ tan
tiếng ghi-ta ròng ròng
máu chảy
không ai chôn cất tiếng đàn
tiếng đàn như cỏ mọc hoang
giọt nước mắt vầng trăng
long lanh trong đáy giếng
đường chỉ tay đã đứt
dòng sông rộng vô cùng
Lorca bơi sang ngang
trên chiếc ghi-ta màu bạc
chàng ném lá bùa cô gái di-gan
vào xoáy nước
chàng ném trái tim mình
vào lặng yên bất chợt
li-la li-la li-la…
Thông tin tác giả Đàn ghi-ta của lor-ca
Tác giả của tác phẩm Đàn ghi-ta của lor-ca là Thanh Thảo (tên khai sinh: Hồ Thành Công), ông sinh năm 1945 và là một trong những nhà thơ tiêu biểu của văn học Việt Nam hiện đại.
- Quê quán: Huyện Mộ Đức, tỉnh Quảng Ngãi
- Học vấn: Tốt nghiệp Khoa Ngữ văn trường Đại học tổng hợp Hà Nội
- Kinh nghiệm: Công tác ở chiến trường miền Nam, được công chúng chú ý qua những tập thơ và trường ca về chiến tranh và thời hậu chiến
- Giải thưởng: Giải thưởng Nhà nước về văn học nghệ thuật năm 2001
- Tác phẩm chính: Những người đi tới biển, Dấu chân qua trảng cỏ, Những ngọn sóng mặt trời, Khối vuông rubic, Từ một đến một trăm
Thông tin tác phẩm Đàn ghi-ta của lor-ca
Tác phẩm Đàn ghi-ta của lor-ca thuộc tập “Khối vuông ru-bic”, là một trong những sáng tác tiêu biểu cho kiểu tư duy đặc trưng của Thanh Thảo.
Thể loại
Thơ tự do
Xuất xứ/Hoàn cảnh ra đời
Bài thơ Đàn ghi-ta của lor-ca được rút từ tập “Khối vuông ru-bic”, là một trong số những sáng tác tiêu biểu cho kiểu tư duy của Thanh Thảo.
Phương thức biểu đạt
Phương thức biểu đạt của tác phẩm Đàn ghi-ta của lor-ca chủ yếu là trữ tình, kết hợp biểu cảm. Tác giả sử dụng hình ảnh tượng trưng, siêu thực để thể hiện cảm xúc và tư tưởng.
Bố cục
Bài thơ được chia thành 3 phần rõ rệt:
- Phần 1 (6 dòng thơ đầu): Lor-ca một nghệ sĩ tự do và cô đơn, một nghệ sĩ cách tân trong khung cảnh chính trị và nghệ thuật Tây Ban Nha
- Phần 2 (12 câu tiếp theo): Một cái chết đầy oan khuất gây ra bởi thế lực tàn ác
- Phần 3 (còn lại): Niềm xót thương Lor-ca, những suy tư về cuộc giải thoát và giã từ của Lor-ca
Giá trị nội dung
Qua bài thơ, tác giả thể hiện nỗi đau và sự xúc động sâu sắc trước cái chết bi thảm của nghệ sĩ Lorca. Đây là một nghệ sĩ khao khát tự do, dân chủ, luôn mong muốn sự cách tân nghệ thuật và nghệ thuật đi tới không ngừng.
Tình yêu con người, tình yêu nghệ thuật và khát vọng tự do mà Lor-ca hằng ôm ấp là cái đẹp mà sự tàn ác không thể nào hủy diệt được.
Giá trị nghệ thuật
- Thể thơ tự do với nhịp điệu bất thường
- Sử dụng hình ảnh biểu tượng, siêu thực có sức chứa lớn về nội dung
- Sự kết hợp hài hòa giữa nhạc và thơ
- Những liên tưởng, so sánh bất ngờ, thú vị với các biện pháp tu từ như so sánh, ẩn dụ, hoán dụ
Phân tích nội dung Đàn ghi-ta của lor-ca
Tác phẩm Đàn ghi-ta của lor-ca là một bài thơ giàu chất suy tư, thể hiện sự xót thương sâu sắc trước số phận bi thảm của một thiên tài nghệ thuật.
Ý nghĩa nhan đề và lời đề từ
Nhan đề “Đàn ghi-ta của lor-ca”: Đàn ghi-ta là biểu tượng cho tình yêu của Lor-ca đối với đất nước Tây Ban Nha. Đây cũng là biểu trưng cho con đường nghệ thuật của tác giả, cho khát vọng cao cả mà Lor-ca nguyện phấn đấu suốt đời.
Lời đề từ “khi tôi chết hãy chôn tôi với cây đàn”: Thể hiện tình yêu Tổ quốc nồng nàn và ước nguyện suốt đời theo đuổi sự nghiệp sáng tạo nghệ thuật. Lor-ca mong muốn xóa bỏ ảnh hưởng của bản thân để dọn đường cho thế hệ sau vươn tới.
Hình ảnh Lor-ca – người nghệ sĩ tự do với khát vọng cách tân nghệ thuật
“Tiếng đàn bọt nước”: Hình ảnh tượng trưng từ thính giác chuyển sang thị giác, tạo sự lạ hóa. Qua đó gợi sự sáng tạo mong manh, ngắn ngủi, tan vỡ đột ngột nhưng sinh sôi bất tận.
“Áo choàng đỏ gắt”: Hình ảnh thực, tượng trưng thể hiện đấu trường quyết liệt. Đây là nơi người nghệ sĩ đang đương đầu với những thế lực tàn bạo, hà khắc.
Trên con đường đấu tranh cho tự do và cái mới, người nghệ sĩ luôn phải hành trình cô đơn, đơn độc: “lang thang”, “miền đơn độc”, “yên ngựa mỏi mòn”, “vầng trăng chếnh choáng”.
Cái chết đầy bi phẫn của Lor-ca
Hình ảnh đối lập “hát nghêu ngao – áo choàng bê bết đỏ” tượng trưng cho sự đối lập giữa khát vọng tự do của người nghệ sĩ với những thế lực phát xít tàn bạo.
Nghệ thuật hoán dụ: “Tiếng đàn” là cuộc đời của Lor-ca; “Áo choàng bê bết đỏ” là cái chết của Lor-ca.
“Tiếng ghi-ta ròng ròng máu chảy”: Nghệ thuật nhân hóa thể hiện sự đau đớn, bi thảm. Ẩn dụ tiếng đàn thành màu sắc, hình khối khi miêu tả âm thanh tiếng đàn.
Niềm thương xót Lor-ca và suy tư về cuộc giải thoát
“Tiếng đàn” ẩn dụ cho nghệ thuật của Lor-ca, tình yêu con người, tình yêu tự do mà ông suốt đời theo đuổi. “Không ai chôn cất tiếng đàn” thể hiện sức sống mãnh liệt của tiếng đàn.
So sánh “tiếng đàn như cỏ mọc hoang” vừa xót thương cho cái chết của một thiên tài, vừa khẳng định cái đẹp không thể bị hủy diệt.
Nghệ thuật đối lập chỉ sự ngắn ngủi, số phận bé nhỏ của con người trước cuộc sống vô tận: “đường chỉ tay đã đứt – dòng sông rộng vô cùng”.
Sự giã từ và giải thoát của Lor-ca
Hành động “ném lá bùa vào xoáy nước” và “ném trái tim vào cõi lặng im” thể hiện sự giã từ và giải thoát, một sự lựa chọn của nghệ sĩ.
“Li-la li-la li-la” – tiếng ghi-ta bất tử dùng người nghệ sĩ đã chết, có thể là vòng hoa tử đinh hương viếng linh hồn Lor-ca.
Tác phẩm Đàn ghi-ta của lor-ca thể hiện tình cảm sâu sắc và khát vọng nghệ thuật cao đẹp. Bài thơ giúp học sinh hiểu về giá trị nghệ thuật và tinh thần cách tân sáng tạo.