Tác phẩm Nhìn về vốn văn hóa dân tộc của Trần Đình Hựu là một bài viết khoa học phân tích sâu sắc về bản sắc văn hóa Việt Nam. Tác phẩm đưa ra cái nhìn khách quan, toàn diện về những đặc trưng, thế mạnh và hạn chế của nền văn hóa dân tộc, từ đó định hướng con đường phát triển văn hóa trong thời đại mới.
Nội dung Nhìn về vốn văn hóa dân tộc
Tác phẩm Nhìn về vốn văn hóa dân tộc thuộc phần II của bài viết “Về vấn đề đặc sắc văn hóa dân tộc” với những nhận định mang tính bao quát. Tác giả đưa ra cái nhìn khách quan trong việc phân tích, đánh giá khoa học về giá trị, bản sắc văn hóa của nước ta.
Trần Đình Hựu đưa ra khái niệm văn hóa và chỉ ra các phương diện chủ yếu như: tôn giáo, nghệ thuật, kiến trúc, hội họa, văn học, ứng xử, sinh hoạt. Ở mỗi khía cạnh đó, tác giả chỉ ra các điểm tích cực và hạn chế cùng với những nguyên nhân, yếu tố tạo nên bản sắc văn hóa.
Đặc điểm nổi bật của văn hóa Việt Nam là giàu tính nhân bản, tinh tế, hướng tới sự phát triển hài hòa với tinh thần “thiết thực, linh hoạt và dung hòa”. Tác phẩm hướng tới mục đích làm cho văn hóa Việt Nam ngày càng phát triển, hội nhập với thế giới nhưng vẫn giữ được nét đẹp truyền thống.
Thông tin tác giả Nhìn về vốn văn hóa dân tộc
Tác giả của Nhìn về vốn văn hóa dân tộc là Trần Đình Hựu (1927-1995), ông là nhà khoa học chuyên nghiên cứu về vấn đề lịch sử tư tưởng và văn hóa Việt Nam trung cận đại.
- Quê quán: Thanh Chương, Nghệ An
- Năm 1945: Tham gia thanh niên cứu Quốc và Uỷ ban khởi nghĩa ở quê nhà
- Năm 1959-1963: Nghiên cứu sinh ở Đại học tổng hợp Lô-mô-nô-sôp
- Năm 1963-1993: Giảng viên môn Ngữ văn tại Đại học tổng hợp Hà Nội
- Năm 1994: Giảng dạy tại Đại học Prô-văng-xơ thuộc Cộng hòa Pháp
- Công trình chính: “Văn học Việt Nam gia đoạn giao thời 1900-1930” (1988), “Nho giáo và văn học Việt Nam trung cận đại” (1995), “Đến hiện đại từ truyền thống” (1996)
- Giải thưởng: Giải thưởng Nhà nước về khoa học và công nghệ năm 2000
Thông tin tác phẩm Nhìn về vốn văn hóa dân tộc
Tác phẩm Nhìn về vốn văn hóa dân tộc được trích từ phần II, bài “Về vấn đề tìm đặc sắc văn hóa dân tộc”, in trong cuốn “Đến hiện đại từ truyền thống”. Nhan đề do người biên soạn đặt, thể hiện tầm nhìn tổng thể về văn hóa dân tộc.
Thể loại
Bài viết khoa học – văn bản nghị luận
Xuất xứ/Hoàn cảnh ra đời
Văn bản được trích từ phần II, bài “Về vấn đề tìm đặc sắc văn hóa dân tộc”, in trong cuốn “Đến hiện đại từ truyền thống”. Nhan đề do người biên soạn đặt.
Phương thức biểu đạt
Phương thức biểu đạt của tác phẩm Nhìn về vốn văn hóa dân tộc: Nghị luận kết hợp miêu tả, với văn phong khoa học, chính xác, mạch lạc.
Bố cục
Phần 1: Nêu vấn đề – một số nhận xét về vốn văn hóa dân tộc
Phần 2: Trình bày vấn đề – đặc điểm của văn hóa Việt Nam
Phần 3: Kết luận – con đường hình thành bản sắc dân tộc của văn hóa Việt Nam
Giá trị nội dung
Từ vốn hiểu biết sâu sắc về văn hóa dân tộc, tác giả đã phân tích rõ những mặt tích cực và một số hạn chế của văn hóa truyền thống. Nắm vững bản sắc văn hóa dân tộc, chúng ta có thể phát huy điểm mạnh, khắc phục những hạn chế để hội nhập với thế giới trong thời đại ngày nay.
Giá trị nghệ thuật
Văn phong khoa học, chính xác, mạch lạc với bố cục rõ ràng, rành mạch. Lập luận xác đáng, dẫn chứng xác thực, lí lẽ sắc bén.
Phân tích nội dung Nhìn về vốn văn hóa dân tộc
Tác phẩm Nhìn về vốn văn hóa dân tộc thể hiện cái nhìn toàn diện về bản sắc văn hóa Việt Nam qua các phương diện khác nhau. Tác giả Trần Đình Hựu đã phân tích một cách khoa học và khách quan về những đặc trưng của nền văn hóa dân tộc.
Một số nhận xét về nền văn hóa dân tộc
Tác giả đề cập đến những đặc điểm của truyền thống văn hoá Việt Nam trên cơ sở những phương diện chủ yếu của đời sống tinh thần và vật chất. Cách nêu vấn đề ngắn gọn, khiêm tốn, khách quan, khôn khéo của tác giả.
- Tôn giáo: Không cuồng tín, cực đoan mà dung hòa các tôn giáo khác nhau
- Nghệ thuật: Kiến trúc, hội hoạ, văn học
- Ứng xử: Giao tiếp cộng đồng, tập quán
- Sinh hoạt: Ăn, ở, mặc
Những hạn chế của văn hóa Việt Nam
Văn hóa Việt Nam chưa có tầm vóc lớn lao, chưa có vị trí quan trọng, chưa nổi bật và chưa có ảnh hưởng tới các nền văn hóa khác.
- Thần thoại không phong phú
- Tôn giáo, triết học không phát triển, ít quan tâm đến giáo lí
- Khoa học kí thuật không phát triển thành truyền thống
- Âm nhạc, hội họa, kiến trúc không phát triển đến tuyệt kĩ
- Thơ ca chưa có tác giả nào có tầm vóc lớn lao
Những thế mạnh của văn hóa Việt Nam
Thế mạnh của văn hóa Việt Nam: thiết thực, linh hoạt, dung hòa, lành mạnh với những vẻ đẹp dịu dàng, thanh lịch. Con người hiền lành, tình nghĩa với triết lý “tốt gỗ hơn tốt nước sơn”, “cái nết đánh chết cái đẹp”.
Việt Nam có nhiều tôn giáo nhưng không xảy ra xung đột. Các công trình kiến trúc quy mô vừa và nhỏ, hài hòa với thiên nhiên như “Chùa một cột”, “Tháp Thiên Bảo”, “Hoàng thành Thăng Long”.
Đặc điểm văn hóa Việt Nam qua các phương diện
| Phương diện | Đặc điểm |
|---|---|
| Tôn giáo | Dung hòa các tôn giáo, không cuồng tín, coi trọng cuộc sống trần tục |
| Nghệ thuật | Tinh tế nhưng không quy mô lớn: múa rối nước, hát chầu văn, chèo, quan họ |
| Ứng xử | Trọng tình nghĩa, chuộng sự khéo léo, không kì thị, thích sự yên ổn |
| Sinh hoạt | Chừng mực vừa phải, mong ước thái bình, an cư lạc nghiệp |
| Quan niệm về cái đẹp | Hướng vào cái đẹp dịu dàng, thanh lịch, duyên dáng, quy mô vừa phải |
Con đường hình thành bản sắc văn hóa dân tộc
Sự tạo tác của chính dân tộc kết hợp với khả năng chiếm lĩnh, đồng hóa những giá trị văn hóa bên ngoài. Con đường hình thành bản sắc dân tộc của văn hóa không chỉ trông cậy vào sự tạo tác chân chính của dân tộc đó.
Văn hóa của người Việt Nam giàu tính nhân bản, luôn hướng đến sự tinh tế, hài hòa trên nhiều phương diện. Đó chính là bản sắc văn hóa Việt Nam – dân tộc Việt Nam có bản lĩnh.
Tác phẩm Nhìn về vốn văn hóa dân tộc giúp học sinh hiểu sâu về bản sắc văn hóa dân tộc, từ đó tự hào và phát huy những giá trị truyền thống tốt đẹp.