Tác phẩm Trở về là đoạn trích cuối của tiểu thuyết “Ông già và biển cả” – kiệt tác của nhà văn Mỹ Ernest Hemingway. Đây là một trong những tác phẩm tiêu biểu thể hiện tinh thần bất khuất của con người trước những thử thách khắc nghiệt của cuộc sống.
Thông tin tác giả Trở về
Tác giả của tác phẩm Trở về là O-nít Hê-minh-uê (1899 – 1961), ông là nhà văn, nhà báo nổi tiếng của nền văn học hiện đại Mỹ.
- Cuộc đời và sự nghiệp của ông được coi là một điển hình cho “thế hệ lạc lối” – danh xưng chỉ lớp người trưởng thành trong Chiến tranh thế giới lần thứ nhất và phải gánh chịu những di hại tinh thần nặng nề.
- Ông cũng là người đưa ra “nguyên lí tảng băng trôi” trong sáng tác văn học, theo đó những ngôn từ nhà văn viết ra chỉ là phần nổi của tảng băng, còn ý nghĩa thực sự của tác phẩm nằm ở phần chìm của nó.
- Các tiểu thuyết tiêu biểu: Mặt trời vẫn mọc (1926), Giã từ vũ khí (1929), Chuông nguyện hồn ai (1940), Ông già và biển cả (1952).
- Năm 1954, Hê-minh-uê được trao giải Nô-ben (Nobel) Văn học.
Thông tin tác phẩm Trở về
Tác phẩm Trở về là đoạn trích cuối cùng của tiểu thuyết “Ông già và biển cả”, thể hiện hành trình trở về của ông lão sau cuộc chiến đấu với con cá kiếm khổng lồ.
Thể loại
Tiểu thuyết
Xuất xứ/Hoàn cảnh ra đời
Linh Nguyễn dịch, xuất bản năm 2023. Tác phẩm Trở về được chọn lọc từ tiểu thuyết “Ông già và biển cả” ra đời năm 1952.
Phương thức biểu đạt
Phương thức biểu đạt của tác phẩm Trở về: tự sự
Bố cục
Đoạn trích được chia thành 5 phần rõ ràng:
- Ông lão trở về đất liền trong đêm tối, đưa chiếc thuyền cùng bộ xương con cá kiếm vào bờ và về lán ngủ.
- Sáng hôm sau cậu bé đến thăm, nhóm ngư dân vây quanh đo bộ xương khổng lồ.
- Cậu bé mang cà phê cho ông lão, hai người trò chuyện và lên kế hoạch cho chuyến đi câu cá sắp tới.
- Hai du khách nhìn thấy bộ xương nhưng tưởng nhầm là xương cá mập.
- Ông lão ngủ và mơ về những con sư tử, cậu bé ngồi bên cạnh.
Giá trị nội dung
Hình ảnh ông lão đánh cá đơn độc, dũng cảm săn đuổi con cá lớn nhất đời là một biểu tượng về vẻ đẹp của ước mơ và hành trình gian khổ để biến ước mơ thành hiện thực. Sự chuyển hóa bức tranh với những nét trần trụi, chân thực, giản dị sang một lớp nghĩa hàm ẩn chính là sự thể hiện nguyên lý “tảng băng trôi”.
Giá trị nghệ thuật
Cách viết dung dị, lời văn có nhiều “khoảng trống”. Hình tượng được lựa chọn kĩ lưỡng, mang tính biểu tượng và đa nghĩa.
Nghệ thuật độc thoại và độc thoại nội tâm được sử dụng một cách tinh tế.
Phân tích nội dung Trở về
Tác phẩm Trở về thể hiện triết lý nhân văn sâu sắc qua hành trình của ông lão và những phản ứng khác nhau của các nhân vật xung quanh.
Hình tượng ông lão Xan-ti-a-gô
Hình tượng ông lão được khắc họa qua những lời độc thoại và độc thoại nội tâm, thể hiện sự chiến thắng đối với con cá.
- Niềm tin, sự tin tưởng vào bản thân, vào khả năng của bản thân có thể chiến thắng được con cá
- Ý chí, nghị lực phi thường: dù có những lúc ông lão cảm thấy mệt nhưng ông vẫn cố gắng chiến đấu với con cá kiếm khổng lồ
- Lòng khát khao chiến thắng và kỹ năng đánh cá lành nghề
Qua hình tượng ông lão, tác giả ca ngợi vẻ đẹp của con người và thể hiện niềm tin vào chiến thắng trong cuộc đấu tranh với khó khăn.
Các nhân vật trước bộ xương con cá kiếm
| Nhân vật | Thái độ | Ý nghĩa |
|---|---|---|
| Ma-nô-lin (cậu bé) | Thán phục và hiểu biết | Nhận thức được sự to lớn của thiên nhiên |
| Nhóm ngư dân | Ngạc nhiên và thán phục | Thán phục khả năng của ông lão |
| Chủ khách sạn | Thờ ơ và thực dụng | Chỉ quan tâm đến lợi nhuận |
| Hai khách du lịch | Hiếu kỳ nhưng hoài nghi | Không hiểu được giá trị thực sự |
Đặc điểm ngôn ngữ và nghệ thuật
Ngôn ngữ kể chuyện giản dị, mộc mạc, khắc họa sinh động các sự kiện và tạo nhịp điệu cho câu chuyện. Ngôn ngữ đối thoại tự nhiên và bày tỏ cảm xúc chân thực.
Liên hệ với “nguyên lí tảng băng trôi”: sử dụng phong cách cô đọng, hàm ý, mở ra nhiều tầng nghĩa cho người đọc.
Tác phẩm Trở về mang giá trị giáo dục cao, giúp học sinh hiểu về tinh thần bất khuất của con người.