Tác phẩm Con gà thờ là một phóng sự nổi tiếng của nhà văn Ngô Tất Tố, phản ánh chân thực cuộc sống nông thôn Việt Nam trước cách mạng. Tác phẩm khắc họa sinh động hình ảnh người nông dân mê tín dị đoan, thể hiện tài năng quan sát tinh tế và lối viết trào phúng đặc sắc của tác giả.
Thông tin tác giả Con gà thờ
Tác giả của Con gà thờ là Ngô Tất Tố (1893 – 1954), ông sinh ra tại làng Lộc Hà, huyện Từ Sơn, Bắc Ninh.
- Quê quán: Làng Lộc Hà, huyện Từ Sơn, Bắc Ninh (nay thuộc Đông Anh, ngoại thành Hà Nội)
- Xuất thân: Nhà nho gốc nông dân
- Nghề nghiệp: Học giả, nhà báo nổi tiếng, nhà văn hiện thực xuất sắc
- Đặc điểm sáng tác: Chuyên viết về nông thôn trước cách mạng
- Thời kỳ sau cách mạng: Tận tuỵ trong công tác tuyên truyền văn nghệ phục vụ kháng chiến chống Pháp
- Tác phẩm nổi tiếng: Tiểu thuyết Tắt đèn, Lều chõng và phóng sự Việc làng
- Kết thúc cuộc đời: Hy sinh trên đường công tác ở sau lưng địch năm 1954
Thông tin tác phẩm Con gà thờ
Con gà thờ là một tác phẩm phóng sự tiêu biểu trong sáng tác của Ngô Tất Tố, thể hiện rõ nét phong cách hiện thực phê phán của ông.
Thể loại
Phóng sự
Xuất xứ/Hoàn cảnh ra đời
Tác phẩm được in trong Việc làng, NXB Hội nhà văn, 2022, trang 83 – 95.
Phương thức biểu đạt
Phương thức biểu đạt của tác phẩm Con gà thờ: nghị luận.
Bố cục
Tác phẩm được chia thành ba phần chính:
- Phần 1 (từ đầu đến “đại khái có vậy”): giải thích nhận định “đáng lẽ cũng là bậc sướng”
- Phần 2 (tiếp theo đến “vui như tết”): cách nhân vật “ông chủ” đối xử với gà và với người
- Phần 3 (đoạn còn lại): Tục “lên lão” của nhân vật “ông chủ”
Giá trị nội dung
Tác phẩm kể lại quá trình hai năm ròng rã chọn gà, nuôi gà và chăm sóc gà của ông chủ nhà trọ làng Vũ Đại chuẩn bị cho lễ cúng “lên lão”. Con gà thờ phê phán, mỉa mai thói mê tín dị đoan cùng những hủ tục lạc hậu ở làng quê.
Giá trị nghệ thuật
Tác phẩm sử dụng phong phú các chi tiết hiện thực cùng với thái độ đánh giá của người viết. Ngôi kể và điểm nhìn chân thực giúp tăng độ tin cậy của câu chuyện.
Phân tích nội dung Con gà thờ
Con gà thờ là tác phẩm phản ánh chân thực đời sống nông thôn với những tập tục mê tín còn tồn tại, qua đó thể hiện tài năng quan sát và phê phán của Ngô Tất Tố.
Sự kiện chính trong tác phẩm
Văn bản viết về sự việc có thật ở làng quê Việt Nam trước kia, tục lễ thần khi “lên lão”. Sự kiện lễ thần của ông chủ nhà trọ được miêu tả qua nhiều chi tiết tập trung chủ yếu vào việc ông nuôi gà thờ trong 2 năm.
Các chi tiết hiện thực được tái hiện bao gồm: mua gà, chọn gà đến nuôi và chăm sóc gà đặc biệt là khi gà ốm. Kết hợp cùng với thái độ đánh giá của người viết làm tăng tính xác thực của sự việc được miêu tả.
Trình tự diễn biến sự việc
Các sự việc chính theo trình tự được thuật trong văn bản:
- Giới thiệu khái quát gia thế của ông chủ nhà trọ
- Chọn mua gà
- Nuôi và chăm sóc gà rất cẩn thận và thành kính
- Sự kiện gà ốm: Cùng lúc mẹ ốm nhưng ông chỉ chú tâm chăm sóc gà
- Dân làng đến hỏi han chăm sóc gà nhưng không quan tâm gì đến mẹ ông chủ
- Đôi gà được chữa trị cầu khấn mạnh khỏe trở lại
- Luộc gà, đồ xôi chuẩn bị mừng “lên lão”
Ngôi kể và điểm nhìn
Tác phẩm sử dụng ngôi thứ nhất bởi nhân vật xưng “tôi”. Nhân vật “tôi” tiến hành kể sự kiện, miêu tả cảnh vật, con người và thâm nhập vào suy nghĩ tâm trạng của nhân vật.
Người kể không chỉ kể lại công việc nuôi gà mà còn thấu hiểu lo lắng khi gà bị ốm cũng như sự toại nguyện khi con gà thờ đạt 7kg. Các tình tiết sự kiện đều từ điểm nhìn gần gũi của nhân vật “tôi” trong mối quan hệ với “ông chủ trọ”.
Ý nghĩa và thông điệp
“Tôi” trong vai người kể chuyện đã mang đến cho tác phẩm một góc nhìn của người chứng kiến. Điều này giúp cho sự trình bày, đánh giá con người, đời sống trong tác phẩm vừa đáng tin cậy vừa phong phú và đa chiều.
Thông qua hình ảnh ông chủ nhà trọ chăm sóc con gà thờ chu đáo hơn cả mẹ mình, tác giả đã phê phán sâu sắc tệ nạn mê tín dị đoan và những hủ tục lạc hậu trong xã hội nông thôn.
Con gà thờ mang giá trị giáo dục sâu sắc, giúp học sinh nhận thức đúng đắn về tệ nạn xã hội và trân trọng giá trị nhân văn chân chính.