Tác phẩm Trên những chặng đường hành quân của Nguyễn Văn Thạc là một đoạn trích từ cuốn nhật ký “Mãi mãi tuổi 20”, ghi lại những trải nghiệm chân thực của một người lính trẻ tuổi 20 trong thời kỳ kháng chiến chống Mỹ. Tác phẩm mang đến cho học sinh những bài học quý giá về lòng yêu nước, tinh thần hy sinh và tình yêu quê hương sâu sắc.
Thông tin tác giả Trên những chặng đường hành quân
Tác giả của tác phẩm Trên những chặng đường hành quân là Nguyễn Văn Thạc, ông sinh năm 1952 và hy sinh năm 1972 khi mới 20 tuổi.
- Họ và tên: Nguyễn Văn Thạc (1952 – 1972)
- Quê quán: Làng Bưởi, Tây Hồ, Hà Nội
- Học vấn: Sinh viên khoa Toán – Cơ, trường Đại học Tổng hợp Hà Nội
- Nghề nghiệp: Năm 1971, gác bút nghiên để nhập ngũ bảo vệ Tổ quốc
Thông tin tác phẩm Trên những chặng đường hành quân
Tác phẩm Trên những chặng đường hành quân thuộc thể loại nhật ký, được trích từ tập “Mãi mãi tuổi 20” với nội dung ghi chép những trải nghiệm của người lính trẻ.
Thể loại
Tác phẩm Trên những chặng đường hành quân thuộc thể loại nhật ký.
Xuất xứ/Hoàn cảnh ra đời
In trong “Mãi mãi tuổi 20”, Nguyễn Văn Thạc, tái bản lần thứ 11, NXB Thanh Niên, 2011, tr.39 – 41; tr.214 – 218.
Phương thức biểu đạt
Phương thức biểu đạt của tác phẩm Trên những chặng đường hành quân: tự sự.
Bố cục
Bố cục đoạn trích gồm 3 phần:
- Phần 1 (từ đầu đến “mùa quả chín”): anh nhập ngũ
- Phần 2 (tiếp theo đến “dữ dội ấy”): bối cảnh của cuộc hành quân dưới con mắt của anh
- Phần 3 (đoạn còn lại): những trải nghiệm đáng nhớ của anh khi hành quân
Giá trị nội dung
“Mãi mãi tuổi hai mươi” ghi chép về cuộc sống của người lính binh nhì với nhiều gian khổ nhưng ngời sáng lí tưởng, tràn đầy ước mơ. Tác phẩm thể hiện tình yêu thiết tha với Tổ quốc, quê hương, gia đình, bạn bè trong thời kì dân tộc ta kháng chiến chống đế quốc Mỹ.
Giá trị nghệ thuật
Tác phẩm Trên những chặng đường hành quân sử dụng nhiều biện pháp nghệ thuật tăng tính biểu đạt cho tác phẩm. Sử dụng ngôi kể và điểm nhìn chân thực giúp tăng độ tin cậy của câu chuyện.
Phân tích nội dung tác phẩm Trên những chặng đường hành quân
Tác phẩm Trên những chặng đường hành quân được phân tích chi tiết qua nhiều khía cạnh để giúp học sinh hiểu sâu sắc về giá trị văn học của tác phẩm.
“Mãi mãi tuổi hai mươi” là một cuốn nhật ký
Thuật lại các sự kiện mà bản thân đã chứng kiến, trải nghiệm: “tôi” tạm biệt mái trường đại học bước vào đời quân ngũ. Lần đầu tiên đứng gác, ở trọ nhà dân, tạm biệt Hà Nội lên đường vào chiến trường miền Nam.
Các nội dung được thể hiện dưới dạng ghi chép hàng ngày, có đánh số ngày, tháng, năm. Không chỉ đơn thuần là ghi chép mà còn có giá trị văn học cao.
Ngôn ngữ và hình ảnh chọn lọc, giàu chất thơ và sức gợi. Tình yêu quê hương, Tổ quốc chan chứa trong những trang nhật kí, truyền đến người đọc niềm xúc động sâu xa.
Cảm xúc của nhân vật “tôi” và bối cảnh cuộc hành quân
Cảm giác tự hào, vui sướng xen lẫn xao xuyến khôn nguôi khi đến tuổi nhập ngũ, được khoác lên mình bộ quân phục xanh màu lá. Trên đầu đội mũ có hình ngôi sao tạo nên niềm kiêu hãnh của người lính.
Tác giả hiểu được trách nhiệm của mình hơn đối với gia đình, người mình yêu thương, đồng đời và cao cả hơn là dân tộc Việt Nam. Cuộc hành quân đi đến Nghi Lộc – Nghệ An, đây là nơi trải qua cuộc chiến tranh khốc liệt với những trận ném bom của giặc.
Yếu tố hư cấu
Văn bản trên không sử dụng các yếu tố hư cấu. Hầu như mọi sự việc, con người đều được ghi chép lại hết sức chân thực, với địa danh có thực, ngày, tháng xác định.
Bởi nhật kí được viết do nhu cầu ghi chép lại những sự việc vừa xảy ra, hoặc xảy ra chưa lâu và mục đích ban đầu chỉ viết cho riêng mình. Vì thế, nhìn chung yếu tố hư cấu là không phù hợp.
Biện pháp tu từ
So sánh: Buổi gác đầu tiên được ví như “đêm trăng”; “bài thơ”, “trang nhật kí” khiến cho hình ảnh buổi gác đầu tiên trở nên độc đáo, trữ tình. “Những mái nhà nghiêng” được ví “như mi mắt” nhằm tăng tính tạo hình, đầy trìu mến, thân thương.
Nhân hóa: “Ơi xóm làng yêu quý” khiến hình ảnh trở nên có hồn, sinh động qua tiếng gọi của người lính trẻ.
Điệp ngữ: “Ngủ yên, ngủ yên” như sự vỗ về nhằm nhấn mạnh niềm mong mỏi làng quê bình yên. “Bưởi đã cuối mùa, ổi đã cuối mùa…” tăng tính biểu cảm cho câu văn, thiên nhiên chuyển động báo hiệu mùa quả ngọt đang về.
Tác phẩm Trên những chặng đường hành quân là bài học quý giá về lòng yêu nước và tinh thần hy sinh của tuổi trẻ. Tác phẩm giúp học sinh hiểu thêm về truyền thống anh hùng của dân tộc Việt Nam.