Tác phẩm Ngõ Tràng An của nhà thơ Vân Long là một tác phẩm thơ tự do đầy cảm xúc, mang độc giả vào không gian hoài niệm về tuổi thơ. Qua những hình ảnh bình dị nhưng đậm chất thơ, tác giả đã khắc họa nên chân dung của một con người trưởng thành nhìn lại quá khứ với tâm hồn sâu lắng và trầm tư.
Nội dung Ngõ Tràng An
Tôi thả bước lơ ngơ
Trưa vàng ngõ cũ
In một bước tình cờ
Lên dấu chân ngày nhỏ
Chùa – Vẫn ngôi chùa cổ
Khói nhang xưa
Tôi lại gặp tôi
Luồn cột đèn đầu ngõ
Chiếc tầu bay giấy lượn lờ
Suốt năm mươi năm
Năm mươi năm
Cô bạn nhỏ chưa khô giọt lên
Giận tôi vì một trái bàng!
Thêm dãy nhà hai tầng
Ngõ đất thành ngõ gạch
Ngôi chùa càng chìm sâu
Bóng mít bóng cau
Chìm sâu thời thơ bé
Hoa đại đầu thế kỉ
Rụng vào tôi – bây – giờ.
Thông tin tác giả Ngõ Tràng An
Tác giả của tác phẩm Ngõ Tràng An là nhà thơ Vân Long (1934 – 2022), ông sinh ra và lớn lên tại Hà Nội.
- Nhà thơ Vân Long (1934 – 2022), quê quán Hà Nội
- Nguyên là biên tập viên thơ Nhà xuất bản Hội nhà văn
- Nguyên Chủ tịch Hội đồng thơ Hội Nhà văn Hà Nội (2006 – 2007)
- Ngoài 8 tập thơ đã xuất bản, ông còn sáng tác nhiều cho thiếu nhi
- Là cây bút viết chân dung – tiểu luận phê bình hấp dẫn
- Một số tập thơ nổi bật: Vào thu, Dưới lá xanh, Những khối hình câm
Thông tin tác phẩm Ngõ Tràng An
Tác phẩm Ngõ Tràng An là một bài thơ tự do được in trong tập “Thơ với tuổi thơ” của tác giả Vân Long, thể hiện sự hoài niệm về tuổi thơ qua góc nhìn của người trưởng thành.
Thể loại
Thơ tự do
Xuất xứ/Hoàn cảnh ra đời
In trong “Thơ với tuổi thơ”, Vân Long, NXB Kim Đồng, 2003, tr.23 – 24
Phương thức biểu đạt
Phương thức biểu đạt của tác phẩm Ngõ Tràng An là biểu cảm, thể hiện tâm trạng, cảm xúc nội tâm của nhân vật “tôi” khi nhìn lại quá khứ.
Bố cục
Bài thơ được chia thành 3 phần rõ rệt:
- Phần 1 (từ đầu đến “ngày nhỏ”): hồi tưởng kí ức thuở nhỏ
- Phần 2 (tiếp theo đến “trái bàng”): nhân vật “tôi” gặp lại bản thân mình của những năm về trước
- Phần 3 (đoạn còn lại): những tâm tư, tình cảm ẩn náu trong nhân vật “tôi” của hiện tại
Giá trị nội dung
Quá khứ và hiện tại hiện lên qua cái nhìn của nhân vật “tôi”, từ đó gợi sự hoài niệm, cảm xúc ngổn ngang, trầm tư, suy lắng. Qua đó mở ra một không gian thời gian đa chiều, cho phép người đọc suy ngẫm về sự liên kết giữa quá khứ và hiện tại.
Giá trị nghệ thuật
Thể thơ tự do gần gũi với người đọc, không ràng buộc về vần điệu hay số lượng câu. Kết cấu hiện tại – quá khứ – hiện tại đan xen tạo chiều sâu thời gian. Sử dụng từ ngữ và hình ảnh bình dị, quen thuộc nhưng đầy ý nghĩa tượng trưng.
Phân tích nội dung Ngõ Tràng An
Tác phẩm Ngõ Tràng An được phân tích qua hai khía cạnh chính: nội dung thể hiện sự giao thoa giữa quá khứ và hiện tại, cùng với những đặc sắc nghệ thuật độc đáo.
Quá khứ và hiện tại qua cái nhìn của nhân vật “tôi”
Hình ảnh tuổi thơ được tái hiện qua nhân vật “tôi” – một cậu bé nghịch ngợm, chọc ghẹo cô bạn thân. Sự đối chiếu giữa quá khứ và hiện tại được thể hiện rõ nét qua các hình ảnh cụ thể.
Các hình ảnh tiêu biểu trong bài thơ:
- “Tôi gặp lại tôi/ Luồn cột đèn đầu ngõ” – sự gặp gỡ giữa hai thời kỳ khác nhau
- “Suốt năm mươi năm” – khoảng cách thời gian dài giữa quá khứ và hiện tại
- “Hoa đại đầu thế kỉ/ Rụng vào tôi – bây – giờ” – sự kế thừa và tiếp nối
Hình ảnh “Hoa đại đầu thế kỉ/ Rụng vào tôi – bây – giờ” mang ý nghĩa sâu sắc về sự chuyển giao giữa quá khứ và hiện tại. “Hoa đại đầu thế kỉ” tượng trưng cho những giá trị, kỷ niệm quý báu của thời gian xa xưa.
“Rụng vào tôi – bây – giờ” thể hiện việc những giá trị này được kế thừa qua thời gian, rơi vào hiện tại của người nói. Điều này gợi lên sự hoài niệm và tâm hồn sâu lắng, tạo nên cảm xúc ngổn ngang, trầm tư, suy lắng.
Đặc sắc nghệ thuật của bài thơ
Thể thơ tự do:
- Bài thơ viết theo thể thơ tự do, không ràng buộc về số lượng câu, số lượng chữ trong mỗi câu, hay vần điệu cố định
- Thể thơ tự do cho phép tác giả tự do sáng tạo, tạo ra những hình ảnh và ý nghĩa độc đáo
Kết cấu hiện tại – quá khứ – hiện tại đan xen:
- Bài thơ lồng ghép giữa ba thời kỳ: hiện tại, quá khứ và hiện tại đan xen
- Sự đan xen này tạo ra một không gian thời gian đa chiều, cho phép người đọc suy ngẫm về sự liên kết giữa quá khứ và hiện tại
Hình ảnh và từ ngữ tượng trưng:
- Tác giả sử dụng từ ngữ và hình ảnh bình dị, quen thuộc, nhưng đầy ý nghĩa tượng trưng
- Hình ảnh “hoa đại đầu thế kỉ” không chỉ là một loài hoa, mà còn tượng trưng cho những giá trị văn hóa, tinh thần từ quá khứ
- Từ ngữ và hình ảnh này tạo nên sự độc đáo và sâu sắc cho bài thơ
Tác phẩm Ngõ Tràng An mang giá trị giáo dục cao, giúp học sinh cảm nhận được vẻ đẹp của thơ ca và sự trưởng thành qua thời gian.