Tác phẩm Sóng của nhà thơ Xuân Quỳnh là một trong những bài thơ tình hay nhất của văn học Việt Nam đương đại. Qua hình tượng sóng biển, tác giả đã khắc họa chân thực và sâu sắc những cung bậc cảm xúc của người phụ nữ khi yêu.
Nội dung bài thơ Sóng
Dữ dội và dịu êm
Ồn ào và lặng lẽ
Sông không hiểu nổi mình
Sóng tìm ra tận bể
Ôi con sóng ngày xưa
Và ngày sau vẫn thế
Nỗi khát vọng tình yêu
Bồi hồi trong ngực trẻ
Trước muôn trùng sóng bể
Em nghĩ về anh, em
Em nghĩ về biển lớn
Từ nơi nào sóng lên?
Sóng bắt đầu từ gió
Gió bắt đầu từ đâu?
Em cũng không biết nữa
Khi nào ta yêu nhau
Con sóng dưới lòng sâu
Con sóng trên mặt nước
Ôi con sóng nhớ bờ
Ngày đêm không ngủ được
Lòng em nhớ đến anh
Cả trong mơ còn thức
Dẫu xuôi về phương bắc
Dẫu ngược về phương nam
Nơi nào em cũng nghĩ
Hướng về anh – một phương
Ở ngoài kia đại dương
Trăm nghìn con sóng đó
Con nào chẳng tới bờ
Dù muôn vời cách trở
Cuộc đời tuy dài thế
Năm tháng vẫn đi qua
Như biển kia dẫu rộng
Mây vẫn bay về xa
Làm sao được tan ra
Thành trăm con sóng nhỏ
Giữa biển lớn tình yêu
Để ngàn năm còn vỗ
Thông tin tác giả bài thơ Sóng
Tác giả của tác phẩm Sóng là Xuân Quỳnh, ông sáng tác bài thơ này năm 1967 trong chuyến đi thực tế ở vùng biển Diêm Điền.
- Họ tên: Nguyễn Thị Xuân Quỳnh (1942 – 1988)
- Quê quán: La Khê, thành phố Hà Đông, tỉnh Hà Tây (nay thuộc Hà Nội)
- Xuất thân: Gia đình công chức, mồ côi mẹ từ nhỏ, ở với bà nội
- Nghề nghiệp: Diễn viên múa Đoàn văn công nhân dân Trung ương, biên tập viên Nhà xuất bản Tác phẩm mới
- Đặc điểm: Một trong những nhà thơ tiêu biểu của thế hệ trưởng thành trong cuộc kháng chiến chống Mĩ
- Giải thưởng: Giải thưởng Hồ Chí Minh về văn học nghệ thuật (2007)
- Tác phẩm chính: Tơ tằm – Chồi biếc, Hoa dọc chiến hào, Gió Lào cát trắng, Lời ru trên mặt đất
Thông tin tác phẩm Sóng
Tác phẩm Sóng là một bài thơ đặc sắc viết về tình yêu, rất tiêu biểu cho phong cách thơ Xuân Quỳnh với những nét đặc trưng riêng biệt.
Thể loại
Thơ trữ tình
Xuất xứ/Hoàn cảnh ra đời
Tác phẩm Sóng được sáng tác năm 1967 trong chuyến đi thực tế ở vùng biển Diêm Điền (Thái Bình). Bài thơ được in trong tập Hoa dọc chiến hào.
Phương thức biểu đạt
Phương thức biểu đạt của tác phẩm Sóng: Trữ tình, kết hợp miêu tả và biểu cảm để diễn tả những cung bậc cảm xúc phức tạp trong tình yêu.
Bố cục
Tác phẩm Sóng được chia thành 4 phần với 9 khổ thơ:
- Phần 1 (2 khổ đầu): Nhận thức về tình yêu qua hình tượng sóng
- Phần 2 (2 khổ tiếp): Suy nghĩ, trăn trở về cội nguồn và quy luật tình yêu
- Phần 3 (3 khổ tiếp): Nỗi nhớ, lòng thủy chung son sắt của người con gái
- Phần 4 (còn lại): Khát vọng về tình yêu vĩnh cửu, bất diệt
Giá trị nội dung
Qua hình tượng sóng, trên cơ sở khám phá sự tương đồng giữa sóng và em, tác phẩm Sóng diễn tả tình yêu của người phụ nữ thiết tha, nồng nàn, chung thủy. Bài thơ thể hiện khát vọng vượt lên thử thách của thời gian và sự hữu hạn của đời người.
Giá trị nghệ thuật
Tác phẩm Sóng sử dụng hình tượng sóng đôi giúp nhà thơ diễn tả những cảm xúc khó nói trong tình yêu. Thể thơ năm chữ với cách ngắt nhịp linh hoạt phù hợp diễn tả các cung bậc cảm xúc khác nhau. Ngôn ngữ gần gũi, trong sáng, dung dị và tinh tế.
Phân tích nội dung Sóng
Tác phẩm Sóng là một kiệt tác về tình yêu với những lớp nghĩa sâu sắc được thể hiện qua từng phần một cách tinh tế và đầy cảm xúc.
Nhận thức về tình yêu qua hình tượng sóng
Nhà thơ sử dụng thủ pháp đối lập: “dữ dội – dịu êm”, “ồn ào – lặng lẽ” để thể hiện các cung bậc, sắc thái khác nhau của sóng. Điều này giống như những trạng thái đối cực phức tạp, đầy nghịch lý của người phụ nữ khi yêu.
Hình ảnh ẩn ý, nhân hóa “Sông không hiểu nổi mình/Sóng tìm ra tận bể” thể hiện khát vọng vươn xa, thoát khỏi những gì chật chội, nhỏ hẹp. Đây là quan niệm mới về tình yêu: yêu là tự nhận thức, là vươn tới cái rộng lớn, cao xa.
Những suy nghĩ, trăn trở về cội nguồn tình yêu
Tác giả sử dụng dày đặc các câu hỏi tu từ “Từ nơi nào sóng lên?”, “Gió bắt đầu từ đâu?”. Điều này thể hiện mong muốn tìm được cội nguồn của tình yêu, khát khao hiểu được tình yêu và hiểu được bản thân mình.
Câu trả lời “Em cũng không biết nữa” là lời tự thú chân thành của người phụ nữ, đầy hồn nhiên, nữ tính. Tác phẩm Sóng cho thấy tình yêu là bí ẩn, những trạng thái trong tình yêu luôn là những điều khó lý giải.
Nỗi nhớ và lòng thủy chung son sắt
Nỗi nhớ là tình cảm chủ đạo, luôn thường trực trong trái tim những người đang yêu. Nỗi nhớ bao trùm cả không gian, thời gian: “dưới lòng sâu… trên mặt nước…”, “ngày đêm không ngủ được”.
Nghệ thuật nhân hóa, hóa thân vào sóng để “em” tự bộc lộ nỗi nhớ da diết, cháy bỏng của mình. Lòng thủy chung được thể hiện qua “Em”: phương Bắc phương Nam – “Hướng về anh một phương”, thể hiện sự son sắt tuyệt đối.
Khát vọng về tình yêu vĩnh cửu, bất diệt
Sự nhạy cảm và lo âu của tác giả về cuộc đời trước sự trôi chảy của thời gian được thể hiện qua “Cuộc đời tuy dài thế … Mây vẫn bay về xa”.
“Làm sao” gợi sự băn khoăn, khắc khoải, ước ao được hóa thành “trăm con sóng nhỏ” để muôn đời vỗ mãi vào bờ. Đây là khát khao của người phụ nữ được hòa mình vào cuộc đời, được sống trong “biển lớn tình yêu” với một tình yêu trường cửu, bất diệt.