Soạn bài Chí Phèo

Định kiến xã hội là những thái độ bao hàm sự đánh giá một chiều và sự đánh giá đó là tiêu cực đối với cá nhân khác hoặc nhóm khác tuỳ theo sự quy thuộc xã hội riêng của họ. Nói cách khác, định kiến là một loại phân biệt đối xử bao gồm hai thành tố chính là nhận thức và ứng xử.

Các định kiến xã hội có thể làm thay đổi cuộc sống, số phận của một con người, đẩy họ vào đường cùng. Đối với cộng đồng, định kiến xã hội sẽ hình thành một lối sống kém văn minh, sẽ khiến cho cộng đồng bị thụt lùi về suy nghĩ cũng như cách sống.

Cách gọi “Chí Phèo” đã hàm ẩn tính cách và cách ứng xử của một người say rượu, chửi đổng và chuyên đi rạch mặt ăn vạ.

Đoạn văn có sự thay đổi linh hoạt về điểm nhìn:

• Điểm nhìn của người kể chuyện: Hắn vừa đi vừa chửi… cả làng Vũ Đại; Không ai lên tiếng cả… không ai biết…
• Điểm nhìn của dân làng Vũ Đại: Chắc nó trừ mình ra
• Điểm nhìn bên ngoài: Hắn vừa đi vừa chửi… Không ai lên tiếng cả; Đã thế, hắn… không ai ra điều
• Điểm nhìn bên trong: Tức thật… Tức chết đi được mất; Mẹ kiếp… nông nỗi này

Chí Phèo lại khiến dân làng Vũ Đại e sợ vì:

• Trông như thằng săng đá
• Trông rất gớm chết: cái đầu trọc lốc, cái răng cạo trắng hớn, cái mặt thì đen rất cơng cơng, hai mắt gườm gườm
• Cái ngực phanh, đầy những nét chạm trổ rồng, phượng với một ông tướng cầm chùy, cả hai cánh tay cũng thế

Những cảm giác, ấn tượng đánh dấu sự thay đổi bên trong Chí Phèo:

• Mở mắt thì trời đã sáng lâu
• Mặt trời chắc đã cao, nắng bên ngoài rực rỡ
• Tiếng chim ríu rít
• Bâng khuâng như tỉnh dậy sau một cơn say rất dài
• Lòng mơ hồ buồn, hắn hơi rùng mình, hắn sợ rượu
• Thấy tiếng chim hót vui vẻ, thấy tiếng người đi chợ

Văn bản kể về cuộc đời của nhân vật Chí Phèo. Qua số phận bi thảm của Chí Phèo, Nam Cao lên án sâu sắc xã hội tàn bạo chà đạp nhân phẩm con người, vạch ra mối mâu thuẫn gay gắt không thể điều hòa ở nông thôn Việt Nam đương thời và tình trạng tha hóa phổ biến trong xã hội.

Đồng thời Nam Cao thể hiện tư tưởng nhân đạo tốt đẹp, niềm tin vào bản chất lương thiện của con người.

Tóm tắt: Chí Phèo vốn sinh ra là một người không cha không mẹ được dân làng Vũ Đại truyền tay nhau nuôi nấng. Lớn lên Chí trở thành một anh canh điền khỏe mạnh làm việc cho nhà Bá Kiến.

Vốn tính hay ghen Bá kiến đã đẩy Chí vào tù. Bảy tám năm sau khi ở tù trở về Chí bỗng trở thành một kẻ lưu manh hóa, sống bằng nghề rạch mặt ăn vạ khiến cả làng xa lánh.

Việc phá vỡ trình tự thời gian trong mạch trần thuật của tác phẩm đã giúp cho nghệ thuật trần thuật kể truyện linh hoạt tự nhiên phóng túng mà vẫn nhất quán, chặt chẽ, tạt ngang tự nhiên, hợp lý, hấp dẫn.

Sau cuộc gặp gỡ với Thị Nở, lần đầu tiên Chí Phèo thực sự “tỉnh”: Bâng khuâng như tỉnh dậy sau một cơn say rất dài, cảm thấy “sợ rượu”, cảm nhận những thanh âm của cuộc sống.

Nhân tố mang tính quyết định là bát cháo hành. Bát cháo hành thể hiện tình yêu thương chân thành của Thị Nở dành cho Chí Phèo, là hương vị của hạnh phúc, tình yêu muộn màng khơi dậy niềm khao khát được làm hòa với mọi người.

Điểm nhìn: Có sự thay đổi, đan xen giữa điểm nhìn của người kể chuyện và điểm nhìn của người dân làng Vũ Đại.

Giọng điệu: Tự nhiên, sinh động, sử dụng khẩu ngữ quần chúng một cách triệt để, mang hơi thở đời sống.

Ý nghĩa cái chết của Chí Phèo: Đó là hành động lấy máu rửa thù của người nông dân thức tỉnh về quyền sống vùng lên. Cái chết của Chí đáng thương, là lời tố cáo xã hội thực dân nửa phong kiến đã đẩy người nông dân vào con đường bần cùng hóa, lưu manh hóa.

Bát cháo hành là một chi tiết nghệ thuật đặc sắc trong tác phẩm Chí Phèo góp phần thể hiện giá trị nhân đạo của tác phẩm. Bát cháo ấy không những giúp Chí thoát khỏi trận ốm “thừa sống thiếu chết” mà hơn hết, nó là liều thuốc khai sáng cho quãng đời tội lỗi của Chí Phèo.

Có thể nói, bát cháo hành ấy giống như một liều thuốc thần kỳ giải rượu cho Chí sau một cơn say dài dằng dặc. Cả một cuộc đời hơn bốn mươi năm, lần đầu tiên Chí được ăn cháo hành, lần đầu tiên được người khác cho một thứ.

Bát cháo đầy tình yêu thương của Thị đã giúp Chí rũ bỏ lốt quỷ để trở lại làm người.