Soạn bài Hai đứa trẻ chi tiết, đầy đủ giúp học sinh lớp 12 nắm vững nội dung tác phẩm và trả lời tốt các câu hỏi trong SGK. Bài soạn được biên soạn bởi giáo viên giàu kinh nghiệm, phù hợp chương trình học.
TRƯỚC KHI ĐỌC HAI ĐỨA TRẺ
Trước khi đọc Hai đứa trẻ, các em hãy trả lời câu hỏi sau để chuẩn bị tâm lý cho bài học:
Câu hỏi (Trang 40 SGK Ngữ văn 12 Tập 1)
Khi chờ đợi một điều gì đó quan trọng với bản thân, bạn thường có tâm trạng cảm xúc như thế nào? Hay chia sẻ điều đó với các bạn trong lớp.
Khi chờ đợi một điều gì đó quan trọng với bản thân, em thường có tâm trạng hồi hộp, háo hức, hay suy nghĩ về điều đó.
TRONG KHI ĐỌC HAI ĐỨA TRẺ
Trong khi đọc Hai đứa trẻ, các em cần chú ý theo dõi và suy luận để trả lời các câu hỏi sau:
Câu 1
Theo dõi: Chú ý những từ ngữ, hình ảnh được dùng để miêu tả cảnh hoàng hôn trong phần văn bản này.
Từ ngữ, hình ảnh miêu tả cảnh hoàng hôn: tiếng trống thu không, phương tây dỏ rực như lửa cháy, những đám mây hồng như hòn than sắp tàn, tiếng ếch nhái kêu, tiếng muỗi vo ve,…
Câu 2
Suy luận: Chi tiết này cho thấy việc buôn bán của người dân phố huyện như thế nào?
Chi tiết này cho thấy việc buôn bán của người dân phố huyện rất ế ẩm, khó khăn, ít người mua hàng.
Câu 3
Suy luận: Qua chi tiết này, bạn hiểu thêm điều gì về nhân vật Liên?
Nhân vật Liên là người con gái lớn và đảm đang.
Câu 4
Theo dõi: Bầu trời đêm và không gian phố huyện trong đoạn này được miêu tả qua điểm nhìn của ai?
Bầu trời đêm và không gian phố huyện trong đoạn này được miêu tả qua điểm nhìn của người kể chuyện.
Câu 5
Chú ý tâm trạng và cảm xúc của chị em Liên trong lúc đoàn tàu đến
Khi đoàn tàu đến, Liên và An có tâm trạng:
+ Liên vội đánh thức An như sợ bỏ qua một điều quý giá
+ Liên quan sát và chiêm ngưỡng “các toa đèn sáng trưng, chiếu cả xuống đường”. Liên xúc động “lặng theo mơ tưởng về “Hà Nội xa xăm, Hà Nội sáng rực vui vẻ và huyên náo”.
+ Khi ngắm nhìn những đoàn tàu vụt qua phố huyện, Liên như được sống trong một thế giới mới tươi đẹp và sôi động hơn.
SAU KHI ĐỌC HAI ĐỨA TRẺ
Sau khi đọc Hai đứa trẻ, các em cần nắm được nội dung chính và trả lời các câu hỏi sau:
Nội dung chính
Tác phẩm cho thấy cuộc sống cơ cực, quẩn quanh, tăm tối ở phố huyện nghèo trước Cách mạng tháng Tám. Đồng thời làm nổi bật niềm cảm thông, thương xót, trân trọng của Thạch Lam đối với những kiếp người nghèo khổ.
Câu 1 (Trang 46 SGK Ngữ văn 12 Tập 1)
Tóm tắt nội dung câu chuyện được kể và chỉ ra đặc điểm về cách xây dựng cốt truyện trong Hai đứa trẻ.
– Tóm tắt:
Truyện ngắn Hai đứa trẻ là văn bản kể về hai nhân vật Liên và An cùng những người dân trong một phố huyện nghèo. Liên và An đã từng có một cuộc sống đầy đủ vui vẻ ở Hà Nội.
Do bố mất việc, gia đình sa sút, hai đứa trẻ phải về sống nơi phố huyện – một cuộc sống nghèo khổ, đơn điệu. Hai chị em được mẹ giao cho trông cửa hàng tạp hóa nhỏ bên bến tàu của huyện.
– Đặc điểm về cách xây dựng cốt truyện:
Truyện ngắn Hai đứa trẻ của Thạch Lam là truyện không có cốt truyện. Cốt truyện chỉ là cảnh một buổi chiều tối ở một phố huyện nghèo nàn, tăm tối, với tiếng trống thu không, cảnh chợ chiều hiu hắt.
Câu 2 (Trang 46 SGK Ngữ văn 12 Tập 1)
Bức tranh phố huyện đã được tác giả miêu tả theo trình tự nào và có đặc điểm gì? Làm rõ ý nghĩa của việc miêu tả bức tranh ấy trong văn bản.
– Bức tranh phố huyện được nhà văn miêu tả theo trình tự thời gian tuyến tính (trước – sau). Theo đó truyện ngắn Hai đứa trẻ có thể phần làm ba cảnh: Cảnh chiều xuống (chợ tàn), cảnh đêm về và cảnh đêm khuya.
– Toàn bộ bức tranh phố huyện được nhìn qua tâm trạng của cô bé Liên, một cô bé đảm đang, tốt bụng với một tâm hồn đa cảm. Điều này đã làm nên chất trữ tình cho chuyện.
Câu 3 (Trang 46 SGK Ngữ văn 12 Tập 1)
Xác định ngôi kể, điểm nhìn trong văn bản và cho biết tác dụng của ngôi kể, điểm nhìn ấy trong việc khắc họa nhân vật, thể hiện chủ đề, cảm hứng của tác phẩm.
– Ngôi kể: Ngôi thứ 3
– Điểm nhìn: Điểm nhìn trần thuật được đặt vào Liên.
⇒ Tác dụng: Khiến cho tác giả có thể đi sâu khai thác tâm trạng và cảm xúc, sự biến đổi tinh tế trong suy nghĩ của nhân vật.
Câu 4 (Trang 46 SGK Ngữ văn 12 Tập 1)
Nêu và phân tích ý nghĩa:
- Một số câu văn, đoạn văn sử dụng kết hợp yếu tố tự sự, miêu tả, biểu cảm.
- Một số hình ảnh, chi tiết xuất hiện nhiều lần trong văn bản.
1. Một số câu văn, đoạn văn sử dụng kết hợp yếu tố tự sự, miêu tả, biểu cảm:
– Liên khẽ quạt cho An, vuốt lại mái tóc tơ… cảm giác mơ hồ không hiểu.
– Liên cầm tay em không đáp … mênh mang và yên lặng.
2. Một số hình ảnh, chi tiết xuất hiện nhiều lần trong văn bản:
– Hình ảnh phố huyện
– Hình ảnh đoàn tàu
– Hình ảnh con người ở phố huyện
⇒ Nhịp sống buồn tẻ, tù đọng của phố huyện từ chiều tàn đi vào đêm khuya.
Câu 5 (Trang 46 SGK Ngữ văn 12 Tập 1)
Theo bạn, truyện Hai đứa trẻ của Thạch Lam được viết theo phong cách sáng tác nào? Dựa vào đâu để bạn khẳng định như vậy?
– Truyện Hai đứa trẻ của Thạch Lam có sự kết hợp giữa phong cách hiện thực và phong cách lãng mạn.
+ Bút pháp hiện thực: Cuộc sống nơi phố huyện nghèo
+ Bút pháp lãng mạn: Cảnh đợi tàu và ý nghĩa
Câu 6 (Trang 46 SGK Ngữ văn 12 Tập 1)
Một tác phẩm văn học có giá trị thẩm mỹ và nhân văn thường đánh thức ở người đọc ít nhất một điều gì đó sâu xa, tốt đẹp trong tư tưởng, tình cảm. Đối với bạn, Hai đứa trẻ có khả năng đánh thức như vậy không? Vì sao?
Hai đứa trẻ có khả năng đánh thức ở người đọc những điều sâu xa, tốt đẹp trong tư tưởng tình cảm. Qua diễn biến nội tâm của nhân vật, nhà văn đã thể hiện thật sâu sắc tấn bi kịch tinh thần của những con người nhỏ bé.
Nhà văn đã thể hiện một niềm cảm thông sâu sắc và tình thương yêu đối với những người không may mắn ấy.
Câu 7 (Trang 46 SGK Ngữ văn 12 Tập 1)
Tìm hiểu thêm về các tác giả sáng tác theo phong các lãng mạn, phong cách hiện thực trong văn học Việt Nam giai đoạn 1930 – 1945:
Tên tác giả | Tên tác phẩm | Phong cách lãng mạn | Phong cách hiện thực |
Thạch Lam | Dưới bóng hoàng lan, Nắng trong vườn,… | x | x |
Vũ Trọng Phụng | Số đỏ, Giông tố,… | x | |
Nam Cao | Lão Hạc, Chí Phèo,… | x |
KẾT NỐI ĐỌC VIẾT HAI ĐỨA TRẺ
Phần kết nối đọc viết giúp các em vận dụng kiến thức đã học để sáng tạo:
Đề bài
Lấy cảm hứng từ hình ảnh Hai đứa trẻ chờ đoàn tàu đi qua phố huyện hoặc hình ảnh thân thiết giữa Lão Hạc với cậu Vàng (Lão Hạc), hãy sáng tác một bài thơ, một bài hát hoặc một bức tranh.
– Hai đứa trẻ: Tham khảo bài hát Hai đứa trẻ – Phương Mỹ Chi
– Lão Hạc: Học sinh có thể sáng tác theo ý tưởng riêng
Bài soạn bài Hai đứa trẻ giúp học sinh hiểu sâu về tác phẩm văn học. Từ đó rút ra được những bài học ý nghĩa về cuộc sống và con người.