Soạn bài Nỗi buồn chiến tranh

“Chiến tranh” gợi lên hình ảnh tàn phá, đau khổ, sự hy sinh và niềm khao khát được hòa bình.

Một số kênh thông tin đưa lại những hiểu biết nhất định về chiến tranh: youtube, facebook, tiktok, báo, truyện, sách,…

Những tác phẩm văn học viết về đề tài chiến tranh đã học, đã đọc:

• Đồng chí – Chính Hữu (lớp 9 – SGK cũ)
• Bài thơ về tiểu đội xe không kính – Phạm Tiến Duật (lớp 9 – SGK cũ)
• Những ngôi sao xa xôi – Lê Minh Khuê (lớp 9 – SGK cũ)
• Chiếc lược ngà – Nguyễn Quang Sáng

Ấn tượng về truyện Những ngôi sao xa xôi: Ba cô gái trong truyện là ba người có công việc làm ở tổ trinh sát mặt đường. Họ là ba cô gái luôn gắn bó cùng với nhau trong tất cả những công việc và cuộc sống trong cuộc chiến chống đế quốc Mĩ.

Đêm đông lạnh giá, nhìn mưa mỏng ngoài trời tạo nên không khí u buồn, khiến kí ức trong Kiên trỗi về.

Kiên sống trong trạng thái: giật mình, hồn phách xiêu lạc, ý thức mờ mịt, lú lẫn, mê mẩn. Anh đi đi lại lại, kí ức lóe chớp.

Tay mỏi tê, run lên, tim như rách dần, cả hai buồng phổi nghẹn khói thuốc, miệng khô đắng, cổ tắc lại, nấc…

Trận tử chiến truông Gọi Hồn với những diễn biến nặng nề và số phận bi thảm của tiểu đoàn Kiên.

Đó là lúc Kiên được sống lại với quá khứ, hòa mình vào “tuổi trẻ đã mất đi trong nỗi đau buồn chiến tranh.”

Tác giả miêu tả rất chi tiết quá trình phục hiện của thế giới kí ức trong Kiên. Anh tìm lại được những kí ức đầy sống động: ngày khô nóng, ngày mưa lũ, những bờ suối, bãi lau…

Mọi thứ dần dần hiện về, nối tiếp nhau như đã được in sâu trong tâm trí anh, chỉ chờ cơ hội để ùa về.

Cuốn tiểu thuyết mà Kiên đang viết dâng dầy lên theo những trận ùa về của kí ức, “những chương sau là điệp khúc của chương phía trước”.

Tác phẩm thể hiện sự dằn vặt, giằng xé trong tâm hồn của nhân vật Kiên, sự đồng cảm và thấu hiểu của nhân vật tôi. Đồng thời phản ánh sự kinh hoảng của chiến tranh cũng như những tác hại của nó gây ảnh hưởng mãi về sau với những người đã từng đi qua nó.

Ấn tượng ban đầu về nét khác biệt của đoạn trích này là ngay từ đầu đã đi thẳng vào tâm lý của nhân vật. Chẳng phải nói về khung cảnh hay giới thiệu nhân vật, mà từ câu văn đầu tiên đã dùng để nói về tâm lí của nhân vật Kiên.

Tóm tắt: Xoay quanh tâm lí của nhân vật Kiên, những kí ức về một thời oanh tạc chiến trường tràn về trong kí ức ông, kèm theo nỗi cô đơn của thời bình đã giúp ông viết cuốn tiểu thuyết của mình.

Đoạn trích không có bối cảnh cụ thể mà chủ yếu xoay quanh vấn đề tâm lí của nhân vật. Sự kiện xảy ra đã ảnh hưởng sâu sắc đến tâm lí của nhân vật, dẫn đến những diễn biến tiếp theo.

Trạng thái tâm lí thường trực của nhân vật Kiên chính là trạng thái mơ màng, đăm chiêu, âu sầu.

Những từ ngữ được tác giả sử dụng: giật mình; hồn xiêu phách lạc, ý thức mờ mịt, lú lẫn, mê mẩn; cô quạnh, âu sầu…

Trong hồi ức của Kiên, chiến tranh hiện lên với “khuôn mặt” đau khổ, tàn khốc.

“Khuôn mặt” tàn khốc không phải là khuôn mặt duy nhất trong chiến tranh. Vì không thể khẳng định rằng chiến tranh chỉ ngập tràn đau thương, cũng sẽ có lúc tình yêu thương thay thế, niềm yêu đời, lạc quan xuất hiện.

Qua đoạn trích, ý nghĩa của sự nhớ lại là một phần không thể thiếu trong cuộc sống của mỗi con người. Những kỉ niệm về những người mình yêu quý, những trải nghiệm đáng nhớ và những thành tựu đã đạt được đều là những điểm sáng tạo nên màu sắc và ý nghĩa của cuộc sống.

Nhớ lại quá khứ cũng là một nguồn động viên và sức mạnh khi ta đối mặt với những khó khăn.

Trong đoạn trích của tiểu thuyết “Nỗi buồn chiến tranh”, nhân vật Kiên hiện lên là một người mang chồng chất những nỗi đau, cả ở quá khứ và cả ở hiện tại. Vậy nhưng Kiên đã lựa chọn nhớ lại và viết về câu chuyện quá khứ để phục sinh về tinh thần.

Như nhân vật “tôi” đã nói sau khi đọc số bản thảo tưởng như lộn xộn, khó hiểu của Kiên, sau đó chúng ta mới biết rằng đó chính là “niềm cảm hứng, niềm lạc quan quay ngược về quá khứ”. Nơi quá khứ đó tưởng như đau đớn nhưng lại chan chứa tình người, ngày son trẻ, trong trắng và chân thành.