Tác phẩm Hải khẩu linh từ của Đoàn Thị Điểm là một tác phẩm truyện kinh điển của văn học trung đại Việt Nam, kể về hình tượng người phụ nữ tài sắc vẹn toàn Bích Châu với lòng yêu nước thương dân. Tác phẩm thể hiện tài năng sáng tác độc đáo của nữ tác giả qua việc đan xen yếu tố lịch sử và kỳ ảo một cách hài hòa.
Thông tin tác giả Hải khẩu linh từ
Tác giả của tác phẩm Hải khẩu linh từ là Đoàn Thị Điểm (1705 – 1748), biệt hiệu Hồng Hà nữ sĩ, ông là một trong những nữ văn sĩ tài ba nhất của văn học trung đại Việt Nam.
- Quê quán: Huyện Văn Giang, tỉnh Hưng Yên
- Xuất thân: Sinh ra trong một gia đình có truyền thống khoa bảng
- Gia đình: Cha và anh đều đồ đạt và làm nghề dạy học
- Nghề nghiệp: Từng mở trường và có công dạy học cho cung nữ trong phủ chúa Trịnh
- Tài năng: Là người tài sắc, biết làm nghề thuốc, văn chương nổi tiếng đương thời
- Tác phẩm khác: Truyền kì tân phả và bản dịch Chinh phụ ngâm khúc (nguyên tác Hán văn của Đặng Trần Côn)
Thông tin tác phẩm Hải khẩu linh từ
Tác phẩm Hải khẩu linh từ là một tác phẩm truyện tiêu biểu của văn học trung đại, thể hiện tài năng sáng tác độc đáo của Đoàn Thị Điểm.
Thể loại
Tác phẩm Hải khẩu linh từ thuộc thể loại truyện.
Xuất xứ/Hoàn cảnh ra đời
Tác phẩm được chỉnh lí theo Nguyễn Đăng Na, Văn xuôi tự sự Việt Nam thời trung đại, tập một, Truyện ngắn, NXB Giáo dục, Hà Nội, 1999.
Phương thức biểu đạt
Phương thức biểu đạt của tác phẩm Hải khẩu linh từ là tự sự, giúp tác giả kể lại câu chuyện một cách sinh động và hấp dẫn.
Bố cục
Đoạn trích tác phẩm Hải khẩu linh từ được chia thành 4 phần rõ ràng:
- Phần 1: Giới thiệu lai lịch, chân dung của nhân vật Bích Châu
- Phần 2: Nội dung bài biểu Kê minh thập sách
- Phần 3: Bích Châu và những lần giúp nhà vua thoát khỏi hiểm nguy
- Phần 4: Bích Châu được minh oan và sự ghi nhớ công lao của nhà vua
Giá trị nội dung
Tác phẩm Hải khẩu linh từ kể về người con gái xứ Nam Định xinh đẹp và tài giỏi – Bích Châu. Tác giả xây dựng hình tượng theo đúng chuẩn mực: công, dung, ngôn, hạnh.
Tác phẩm ca ngợi, tỏ lòng biết ơn và thể hiện sự tôn kính với bà – người đã có công giúp vua, giúp đất nước thoát khỏi hiểm nguy.
Giá trị nghệ thuật
Tác phẩm Hải khẩu linh từ có sự đan xen khéo léo giữa yếu tố lịch sử và yếu tố kỳ ảo. Nghệ thuật sử dụng ngôn ngữ đối thoại đặc sắc tạo nên sức hấp dẫn độc đáo.
Phân tích nội dung Hải khẩu linh từ
Tác phẩm Hải khẩu linh từ thể hiện tài năng sáng tác xuất sắc của Đoàn Thị Điểm qua việc khắc họa nhân vật và sử dụng các yếu tố kỳ ảo.
Nhân vật Nguyễn Cơ (Bích Châu)
Lai lịch của nhân vật:
| Tên đầy đủ | Nguyễn Cơ |
| Biệt danh | Bích Châu, Chế Thắng phu nhân |
| Quê quán | Hải Yến, Hải Hậu, Nam Định |
| Chồng | Trần Duệ Tông |
| Địa vị | Cung phi nhà Trần, con gái nhà quan |
Chân dung nhân vật Bích Châu:
Ngoại hình: Xinh đẹp, tài sắc vẹn toàn với “mày ngài, mắt phượng, má đào, môi son” và “dáng người lả lướt, uyển chuyển”.
Tính cách:
- Thông minh, sắc sảo
- Cương trực, mạnh mẽ
- Yêu nước, thương dân
- Có lòng nhân ái
Tài năng đa dạng:
- Nữ công gia chánh
- Văn chương, thi ca
- Nắm binh pháp, thao lược
- Có khả năng lãnh đạo
Vai trò của Bích Châu trong tác phẩm
Nhân vật chính: Câu chuyện xoay quanh cuộc đời và sự nghiệp của bà, thể hiện những phẩm chất tốt đẹp của người phụ nữ Việt Nam.
Nữ anh hùng: Có công giúp vua Trần Duệ Tông dẹp giặc ngoại xâm và cứu nguy cho đất nước.
Biểu tượng lòng yêu nước: Sẵn sàng hy sinh bản thân vì đại nghĩa, là gương sáng cho thế hệ sau.
Những chi tiết gợi sự linh thiêng, huyền bí
Hình ảnh Bích Châu kỳ ảo:
- Xuất hiện trong giấc mơ của vua Trần Duệ Tông
- Có nhan sắc phi thường, “dung nhan lộng lẫy, sắc đẹp rạng ngời”
- Có khả năng tiên tri, báo mộng
Cung điện dưới đáy biển:
- Nơi Bích Châu sinh sống
- Cung điện nguy nga, tráng lệ, “bốn bề gấm vóc, muôn vẻ châu ngọc”
- Có nhiều điều kỳ lạ, “cá chép hóa rồng, vượn biến thành người”
Sự trợ giúp của thần linh:
- Long Quân giúp vua Trần Duệ Tông đánh tan quân Chiêm Thành
- Bích Châu giúp vua Trần Duệ Tông tìm được con trai
Tác động đến cảm xúc người đọc
Kích thích trí tò mò: Những chi tiết kỳ ảo, huyền bí khiến người đọc tò mò muốn biết điều gì sẽ xảy ra tiếp theo.
Gây ấn tượng mạnh mẽ: Hình ảnh Bích Châu đẹp lộng lẫy, cung điện nguy nga tráng lệ tạo ấn tượng khó phai trong lòng người đọc.
Gợi cảm giác thiêng liêng: Hình ảnh Long Quân, Bích Châu thể hiện sức mạnh phi thường của thần linh, khơi gợi niềm tin vào thế giới tâm linh.
Tác phẩm Hải khẩu linh từ là kiệt tác văn học với giá trị giáo dục cao. Tác phẩm giúp học sinh hiểu về truyền thống yêu nước của dân tộc.