Tác phẩm Lá Diêu Bông của nhà thơ Hoàng Cầm là một trong những bài thơ tự do nổi bật trong văn học Việt Nam hiện đại. Tác phẩm thể hiện nỗi khát khao tình yêu không được đáp lại và nỗi đau bi kịch của tình yêu đơn phương qua hình ảnh huyền ảo “lá diêu bông”.
Nội dung bài thơ Lá Diêu Bông
Váy Đình Bảng buông chùng cửa võng
Chị thẩn thơ đi tìm
Đồng chiều
Cuống rạ
Chị bảo
– Đứa nào tìm được lá Diêu Bông
Từ nay ta gọi là chồng
Hai ngày Em tìm thấy lá
Chị chau mày
– Đâu phải lá Diêu Bông
Mùa đông sau Em tìm thấy lá
Chị lắc đầu
trông nắng vãn bên sông
Ngày cưới Chị
Em tìm thấy lá
Chị cười xe chỉ ấm trôn kim
Chị ba con
Em tìm thấy lá
Xoè tay phủ mặt Chị không nhìn
Từ thuở ấy
Em cầm chiếc lá
đi đầu non cuối bể
Gió quê vi vút gọi
Diêu Bông hời!…
…ới Diêu Bông!…
Thông tin tác giả Lá Diêu Bông
Tác giả của tác phẩm Lá Diêu Bông là Hoàng Cầm, ông sinh ngày 22/2/1922 tại xã Phúc Tằng, huyện Việt Yên, tỉnh Bắc Giang.
- Tên thật: Bùi Tằng Việt
- Năm sinh: 22/2/1922
- Nơi sinh: Xã Phúc Tằng, huyện Việt Yên, tỉnh Bắc Giang
- Quê gốc: Xã Song Hồ, huyện Thuận Thành, tỉnh Bắc Ninh
- Xuất thân: Gia đình nhà nho lâu đời
- Hoạt động: Tham gia Thanh niên Cứu quốc của Việt Minh, thành lập đoàn kịch Đông Phương
- Chức vụ: Trưởng đoàn văn công Tổng cục Chính trị, hội viên sáng lập Hội Nhà văn Việt Nam (1957)
- Nghỉ hưu: Năm 1970 lúc 48 tuổi do ảnh hưởng của vụ án “Nhân văn Giai phẩm”
Thông tin tác phẩm Lá Diêu Bông
Tác phẩm Lá Diêu Bông là một bài thơ tiêu biểu của Hoàng Cầm, thể hiện phong cách sáng tác độc đáo và tài năng nghệ thuật của nhà thơ.
Thể loại
Thơ tự do
Xuất xứ/Hoàn cảnh ra đời
Tác phẩm được trích trong 99 tình khúc, NXB Văn học, Hà Nội.
Phương thức biểu đạt
Phương thức biểu đạt của tác phẩm Lá Diêu Bông: biểu cảm và tự sự.
Bố cục
Bài thơ được chia thành ba phần rõ rệt:
- Phần 1: Hình ảnh người Chị (từ đầu đến “gọi là chồng”)
- Phần 2: Tâm trạng của Chị qua bốn lần nhận Lá (tiếp theo đến “chị không nhìn”)
- Phần 3: Cảm xúc đầy sự tuyệt vọng của nhà thơ (đoạn còn lại)
Giá trị nội dung
Tác phẩm Lá Diêu Bông thể hiện nỗi khát khao không được thỏa mãn về một tình yêu đích thực. Bài thơ là sự tái lặp nỗi đau bi kịch của tình yêu cha mẹ và sự vô vọng của hành trình đi tìm bản ngã đích thực của tác giả.
Thông qua bài thơ, Hoàng Cầm muốn gửi một thông điệp đến bạn đọc để giãi bày cái đau tình, đau đời mà nhà thơ ẩn nhẫn câm nín bao ngày.
Giá trị nghệ thuật
Tác phẩm Lá Diêu Bông được làm theo thể thơ tự do, không gò bó luật lệ, số lượng âm tiết từng dòng không cố định.
Nhịp điệu của bài thơ mang âm hưởng dân ca Quan họ, vô cùng du dương, tha thiết. Hình tượng thơ “Lá Diêu Bông” huyền ảo gây mê hoặc lòng người, cặp sóng đôi “chị” – “em” làm nổi bật nỗi đau, bi kịch của nhân vật trữ tình.
Ngôn ngữ thơ giản dị, mộc mạc, tự nhiên như lời kể chuyện.
Phân tích nội dung Lá Diêu Bông
Tác phẩm Lá Diêu Bông được phân tích chi tiết qua các yếu tố nghệ thuật tiêu biểu, giúp học sinh hiểu rõ giá trị của bài thơ.
Hình ảnh lá diêu bông
Lá diêu bông là một loại lá không hề tồn tại trên thế gian. Hình tượng lá diêu bông tượng trưng cho cái đẹp tiêu biểu của tình yêu đơn phương.
Tác giả Hoàng Cầm viết bài thơ này với mong muốn diễn tả một cách chân thật nhất về mối tình tuổi thơ. Đó là tình cảm của một người con trai ít tuổi hơn dành cho một người chị gần nhà đã từng chơi chung với mình ở thủa nhỏ.
Hình ảnh người Chị
Ngay từ câu đầu, ta đã bắt gặp hình ảnh người Chị rất ấn tượng với trang phục:
“Váy Đình Bảng buông chùng cửa võng / … / Từ nay, Chị gọi là chồng”.
Lời thơ như dự báo về một điều gì đó không đơn giản, ngược lại, rất khó lường. “Lá” vừa thể hiện sự thách đố Tình yêu, vừa thể hiện một sự đam mê đi tìm Tình yêu, hạnh phúc.
Tâm trạng của Chị qua bốn lần nhận Lá
- Lần thứ nhất: Tình thực của Em khá rõ – rất yêu Chị. Chị không thừa nhận tình yêu của thằng Em, nên phủ định – “đâu phải Lá Diêu Bông!”.
- Lần thứ hai: Em đưa Lá vào thời gian sau một năm. Từ “hai ngày” sang “mùa đông năm sau”, cái “lắc đầu” của Chị có cảm giác nhẹ hơn cái giận dữ ban đầu.
- Lần thứ ba: Đến ngày cưới, thì thực sự Chị đã yên phận. Trong cái yên phận ấy dường như còn có cả niềm vui bên trong nên “Chị cười, xe chỉ ấm trôn kim”.
- Lần cuối cùng: Khi “Chị ba con” việc đưa Lá của Em hoàn toàn khiến Chị thấy khác hẳn những lần trước. Chị xoè lòng bàn tay, nhìn thời gian trôi đi như cả đời người vậy qua kẽ những ngón tay ấp vào mặt.
Cảm xúc đầy sự tuyệt vọng của nhà thơ
Các từ dài ngắn nối tiếp tạo âm hưởng vừa vút cao, vừa lan nhẹ hoà vào vũ trụ. Tiếng ru dìu dặt của “Diêu Bông hời!…-ơi Diêu Bông!…” thể hiện sự tuyệt vọng.
Cách dùng từ cảm thán và dấu ba chấm đã khẳng định không còn hi vọng, chỉ có tuyệt vọng.
Tác phẩm Lá Diêu Bông là bài thơ hay giúp học sinh hiểu về tình yêu đơn phương và kỹ thuật thơ tự do. Tác phẩm có giá trị giáo dục cao trong chương trình văn học phổ thông.