Tác phẩm Vội vàng của Xuân Diệu là một trong những bài thơ tiêu biểu nhất của thơ mới Việt Nam, thể hiện triết lý sống mãnh liệt và khao khát tận hưởng cuộc đời. Bài thơ mang đậm dấu ấn phong cách nghệ thuật độc đáo của “ông hoàng thơ tình” Xuân Diệu với những hình ảnh táo bạo và ngôn ngữ đầy sức sống.
Nội dung Vội vàng
Cho màu đừng nhạt mất;
Tôi muốn buộc gió lại
Cho hương đừng bay đi.
Của ong bướm này đây tuần tháng mật;
Này đây hoa của đồng nội xanh rì;
Này đây lá của cành tơ phơ phất;
Của yến anh này đây khúc tình si.
Và này đây ánh sáng chớp hàng mi.
Mỗi sáng sớm, thần Vui hằng gõ cửa;
Tháng giêng ngon như một cặp môi gần;
Tôi sung sướng. Nhưng vội vàng một nửa:
Tôi không chờ nắng hạ mới hoài xuân.
Xuân đang tới, nghĩa là xuân đang qua,
Xuân còn non, nghĩa là xuân sẽ già,
Mà xuân hết, nghĩa là tôi cũng mất.
Lòng tôi rộng, nhưng lượng trời cứ chật,
Không cho dài thời trẻ của nhân gian,
Nói làm chi rằng xuân vẫn tuần hoàn,
Nếu đến nữa không phải rằng gặp lại!
Còn trời đất, nhưng chẳng còn tôi mãi,
Nên bâng khuâng tôi tiếc cả đất trời;
Mùi tháng, năm đều rớm vị chia phôi,
Khắp sông, núi vẫn than thầm tiễn biệt…
Cơn gió xinh thì thào trong lá biếc,
Phải chăng hờn vì nỗi phải bay đi?
Chim rộn ràng bỗng đứt tiếng reo thi,
Phải chăng sợ độ phai tàn sắp sửa?
Chẳng bao giờ, ôi! Chẳng bao giờ nữa…
Mau đi thôi! Mùa chưa ngả chiều hôm,
Ta muốn ôm
Cả sự sống mới bắt đầu mơn mởn;
Ta muốn riết mây đưa và gió lượn,
Ta muốn say cánh bướm với tình yêu,
Ta muốn thâu trong một cái hôn nhiều
Và non nước, và cây, và cỏ rạng,
Cho chếnh choáng mùi thơm, cho đã đầy ánh sáng,
Cho no nê thanh sắc của thời tươi;
– Hỡi xuân hồng, ta muốn cắn vào ngươi!
Thông tin tác giả Vội vàng
Tác giả của tác phẩm Vội vàng là Xuân Diệu (1916-1985), ông được mệnh danh là “ông hoàng thơ tình Việt Nam”.
- Tên khai sinh: Ngô Xuân Diệu
- Nghề nghiệp ban đầu: Dạy học tư và làm viên chức ở Mỹ Tho, sau đó ra Hà Nội sống bằng nghề viết văn
- Hoạt động cách mạng: Tham gia tích cực trong lĩnh vực văn hóa nghệ thuật sau Cách mạng tháng Tám
- Tác phẩm chính: 15 tập thơ (mở đầu là tập “Thơ thơ”), tập văn xuôi “Phấn thông vàng”, các tập tiểu luận phê bình văn học
- Phong cách nghệ thuật: Trước Cách mạng là nhà thơ mới nhất trong các nhà thơ mới với quan niệm sống và thẩm mỹ mới táo bạo
Thông tin tác phẩm Vội vàng
Tác phẩm Vội vàng là một trong những bài thơ tiêu biểu nhất của Xuân Diệu, thể hiện triết lý sống mãnh liệt và khao khát tận hưởng cuộc đời.
Thể loại
Thơ trữ tình
Xuất xứ/Hoàn cảnh ra đời
Bài thơ được rút ra từ tập “Thơ Thơ”. Đây là thi phẩm kết tinh vẻ đẹp thơ Xuân Diệu trước Cách mạng.
Phương thức biểu đạt
Phương thức biểu đạt của tác phẩm Vội vàng là trữ tình, kết hợp độc thoại nội tâm với lời giục giã, khuyên nhủ.
Bố cục
Phần 1 (câu 1 đến câu 29): Lý do phải sống vội vàng. Phần 2 (còn lại): Biểu hiện của cách sống vội vàng.
Giá trị nội dung
Bài thơ là lời giục giã hãy sống mãnh liệt, sống hết mình. Tác phẩm khuyên người đọc hãy quý trọng từng phút, từng giây của cuộc đời mình, nhất là những năm tháng tuổi trẻ.
Giá trị nghệ thuật
Hình thức nghệ thuật điêu luyện với sự kết hợp nhuần nhuyễn giữa mạch cảm xúc và mạch lý luận. Giọng điệu say mê, sôi nổi, những sáng tạo độc đáo về ngôn từ và hình ảnh thơ.
Phân tích nội dung Vội vàng
Nội dung tác phẩm Vội vàng thể hiện quan niệm sống mới của Xuân Diệu về việc tận hưởng cuộc đời một cách mãnh liệt và đầy đam mê.
Tình yêu trần thế tha thiết
Ước muốn kỳ lạ: “Tôi muốn tắt nắng đi / Cho màu đừng nhạt mất; / Tôi muốn buộc gió lại / Cho hương đừng bay đi”. Đây là những ước muốn không thể thực hiện được, thể hiện khao khát níu giữ thời gian và những gì đẹp đẽ nhất của cuộc sống.
Mùa xuân thiên đường trên mặt đất: Tác giả sử dụng điệp từ “này đây” để chỉ sự phong phú, đầy đủ của thiên nhiên. Hình ảnh đẹp đẽ, tươi non tràn đầy xuân sắc: “tuần tháng mật”, “hoa của đồng nội xanh rì”, “lá của cành tơ phơ phất”.
Quan niệm thời gian, tuổi trẻ, tình yêu
Xuân Diệu lấy con người giữa tuổi trẻ, tình yêu làm chuẩn mực cho mọi vẻ đẹp ở đời. Ông khẳng định thiên đường ở ngay trên mặt đất trong cuộc sống này.
Quan niệm sống mới: Hãy sống cao độ, quý trọng từng phút giây của cuộc đời, nhất là những khoảnh khắc của tuổi trẻ, tình yêu.
Lý do tiếc nuối mùa xuân, tuổi trẻ
Với Xuân Diệu, mùa xuân, tuổi trẻ là một đi không trở lại. Các câu thơ định nghĩa với điệp ngữ “nghĩa là” giúp khẳng định chắc nịch rằng mùa xuân, tuổi trẻ sẽ qua, sẽ hết, sẽ già, sẽ mất.
Tác giả cảm nhận sự phôi pha, phai tàn đang diễn ra: “thời gian rớm vị chia phôi”, “sông núi than thầm tiễn biệt”.
Lời đề nghị và biểu hiện của cách sống vội vàng
Xuân Diệu giục giã mọi người hãy sống chạy đua với thời gian: “Mau đi thôi! Mùa chưa ngả chiều hôm”. Thi sĩ muốn “ôm” trọn tất cả sự sống, tận hưởng những gì non nhất, ngon nhất của cuộc đời.
Đỉnh cao của sự tận hưởng được thể hiện qua câu thơ: “Hỡi xuân hồng, ta muốn cắn vào ngươi!” – biểu hiện khao khát mãnh liệt đến cuồng nhiệt.
Nghệ thuật biểu đạt
- Giọng thơ yêu đời, vồ vập thấm vào từng câu, từng chữ
- Câu ngắn dài đan xen linh hoạt, nhịp thơ nhanh mạnh
- Hàng loạt điệp từ, điệp ngữ tuôn trào hối hả, dồn dập
- Tất cả tạo nên một hơi thở sôi nổi, mãnh liệt chưa từng thấy
Tác phẩm Vội vàng thể hiện triết lý sống tích cực, khuyến khích học sinh trân trọng tuổi trẻ và sống hết mình với cuộc đời.